Αποσπάσματα της περίληψης της έκθεσης Δοξιάδη (1944)
πηγή: Αρδην, τ.99
Η έκθεση Δοξιάδη παρουσιάζει τις καταστροφές που προκάλεσε η τριπλή κατοχή (Γερμανοί, Ιταλοί και Βούλγαροι) την περίοδο 1941-1944. Συγκεκριμένα παρουσιάζεται ο οικονομικός πόλεμος, δηλαδή η ελάττωση της παραγωγής την περίοδο της Κατοχής. Ακολούθως παρουσιάζονται οι καταστροφές των τεχνικών έργων, οι καταστροφές πόλεων και χωριών από τους κατακτητές, τα δεινά που προκάλεσε ο πόλεμος στις ζωές των κατοίκων (φτώχεια, θάνατοι από πείνα κ.ά.). Η έκθεση άρχισε να συντάσσεται τον Μάιο του 1941, υπό την εποπτεία του υφυπουργείου Ανοικοδομήσεως, και παρουσιάστηκε τον Νοέμβριο του 1944 […]
Ο οικονομικός πόλεμος
1. Ελάττωση καλλιέργειας και μέσης ετήσιας γεωργικής παραγωγής κατά την εποχή 1941-44.
α) Δημητριακά […] ελάττωση 40%.
β) Όσπρια […] ελάττωση 36%.
γ) Καπνός […] ελάττωση 89%.
δ) Βαμβάκι […] ελάττωση 75% […]
3. Ελάττωση των εισαγωγών και εξαγωγών κατά το 1941-1943. Οι εισαγωγές-εξαγωγές σε τρόφιμα, πρώτες ύλες και βιομηχανικά προϊόντα μηδενίστηκαν […]
4. Ελάττωση στις εξαγωγές των κυριότερων μεταλλευμάτων την περίοδο 1939-1942. Οι εξαγωγές των περισσότέρων μεταλλευμμάτων εκμηδενίστηκαν […]
5. Ελάττωση ζώων εργασίας 1941-44. Η ελάττωση των ζώων κυμαινόταν μεταξύ 50% έως και 80%
[…] 7. Καταστροφή Δασών.
Επί συνόλου επιφανείας δασών 19.180 km2, καταστράφηκαν 5.000 km2, δηλαδή το 25% των δασών. Σε μερικές όμως περιοχές η καταστροφή ήταν πολύ μεγαλύτερη, στα δάση της Αττικής η καταστροφή φτάνει στο 75%.
8. Καταστροφές των τεχνικών έργων. Καταστροφή 56% του ολικού μήκους του σιδηροδρομικού δικτύου:
9. Aπώλειες αυτοκινήτων. Το σύνολο των φορτηγών, λεωφορείων και επιβατικών οχημάτων καταστράφηκαν ολικώς ή μερικώς. Ολικές απώλειες:
Επιβατικά -65%, Φορτηγά -60%, Λεωφορεία -80%
10. Καταστροφές λιμανιών
Όλα σχεδόν τα λιμάνια έγιναν χαλάσματα, ώστε κάθε ανεφοδιασμός και επικοινωνία της χώρας να μην είναι δυνατός. Στα δύο κυριότερα λιμάνια της χώρας (Πειραιάς και Θεσσαλονίκη), οι καταστροφές επεκτάθηκαν σε κτίρια και εγκαταστάσεις. Η καταστροφή έγινε παντού σύμφωνα με προμελετημένο σχέδιο. Οι κατακτητές αχρήστευσαν τον Ισθμό της Κορίνθου, βύθισαν πλοία, ανατίναξαν τα πρανή, έριξαν τραίνα, βαγόνια και οι γέφυρες ανατινάχθηκαν και ρίχτηκαν μέσα στη θάλασσα και όλα αυτά ανακατεμένα με νάρκες. Η διώρυγα της Κορίνθου έκλεισε προγραμματικά για αρκετά χρόνια.
11. Εμπορικά πλοία και απώλειες κατά τον πόλεμο μέχρι τον Απρίλιο του 1945
Από όλες τις χώρες που συμμετείχαν στον πόλεμο, η Ελλάδα έχασε το μεγαλύτερο ποσοστό του στόλου της, που ήταν γι’ αυτήν ένας πολύ σημαντικός πόρος ζωής. Συγκεκριμένα από 506 φορτηγά, καταστράφηκαν τα 375, ποσοστό 74%, από 55 επιβατικά απωλέσαμε 54, ποσοστό (94,5%). Σημαντικές οι απώλειες και στα ιστιοφόρα που τότε είχαν σημαντικό ρόλο για τις συγκοινωνιακές γραμμές του εσωτερικού. Προπολεμικά είχαμε 713 ιστιοφόρα και χάθηκαν τα 472, ποσοστό 66%.
12. Πολιτική αεροπορία.
Χωρίς να ήταν μεγάλη, η πολιτική αεροπορία της χώρας εξυπηρετούσε αρκετά καλά τις ανάγκες της. Ο πόλεμος και η κατοχή την εξαφάνισαν εντελώς. Αεροδρόμια, εγκαταστάσεις, εργοστάσια, μηχανήματα και αεροπλάνα διαλύθηκαν ή μεταφέρθηκαν στις χώρες του Άξονος.
13. Καταστροφές τηλεφωνικού και τηλεγραφικού δικτύου.
Κατέστρεψαν όλες τις υπεραστικές γραμμές που υπήρχαν πριν από το 1940 και πήραν ένα κολοσσιαίο ποσοστό από τις εγκαταστάσεις και τα μηχανήματα. Κάθε τι που ήταν καινούργιο στο υπεραστικό δίκτυο τηλεφωνίας έπαυσε να υπάρχει.
14. Καταστροφές υδραυλικών έργων.
Γερμανοί και Βούλγαροι κατέστρεψαν το σύνολο των υδραυλικών έργων στην πεδιάδα Θεσσαλονίκης και Σερρών-Δράμας που ήταν πολύ σημαντικά για την παραγωγή σιταριού.
Καταστροφές σε πόλεις και χωριά
1.Ιωάννινα
Τα Ιωάννινα ήταν ένας από τους κυριότερους στόχους της αεροπορίας του Άξονος. Το ένα τρίτον της πόλεως, τα μεγαλύτερα σχολεία και τα νοσοκομεία, ήσαν τα θύματα των βομβαρδισμών.
2. Λάρισα
Η Λάρισα ήταν ο κυριότερος στόχος στην Ανατολική Ελλάδα. Οι καταστροφές εκτείνονται σε ολόκληρη την πόλη, σε κάθε σχεδόν κατοικία, σε κάθε δημόσιο κτίριο, νοσοκομείο και σχολείο. Η Λάρισα έπρεπε να κτισθεί από την αρχή.
3. Χανιά
Τα Χανιά, η πρωτεύουσα της Κρήτης, ήταν το κυριότερο θύμα της μανίας της αεροπορίας του Άξονα. Ολόκληρη η πόλη και ένα μεγάλο τμήμα της νέας πόλης κατεστράφησαν κατά τον αγριότερο τρόπο μέσα σε ελάχιστες ημέρες.
4. Βόλος
Ο Βόλος, το τέταρτο λιμάνι της χώρας, ήταν στόχος μεγάλων επιθέσεων. Δεν κτυπήθηκε όμως τόσο το λιμάνι όσο οι πτωχότερες συνοικίες, οι κατοικίες, οι απορότερες τάξεις του μεγάλου αυτού βιομηχανικού κέντρου, τα σπίτια και τα σχολεία και όχι τα εργοστάσια.
Καμμένα χωριά
Οι στρατοί κατοχής εφάρμοσαν ένα προμελετημένο σχέδιο για την εξόντωση του ελληνισμού, την πυρπόληση των χωριών. 1170 ελληνικά χωριά αποτεφρώθηκαν. Σε μερικά μέρη της χώρας, ιδίως κοντά στα σύνορα, οι πυρπολήσεις επεξετάθησαν έως το 90% των χωριών της κάθε περιοχής.
.png)
Συνολικές απώλειες οικοδομών την περίοδο της Κατοχής.
Με όλες αυτές τις καταστροφές η Ελλάς έχασε 400.000 οικοδομές, δηλαδή τα 23% του οικοδομικού της πλούτου και έρχεται πρώτη σε θυσίες μεταξύ των Συμμάχων και ίσως και σε χειρότερη μοίρα από τις χώρες του Άξονος. Και αυτό, χωρίς τις απώλειες στη Βόρειο Ήπειρο και τα Δωδεκάνησα. Επί 1.730.000 οικοδομών του 1940 απωλέσθησαν 401.000 ή 23%
Καταστροφές στη Β. Ήπειρο
Παντού όπου ήσαν Έλληνες, ακόμη και έξω από τα σύνορα του ελληνικού κράτους, κατεστράφησαν οι πόλεις και τα χωριά. Οι μεγάλες καταστροφές των χωριών της Βορείου Ηπείρου, ενώ η Κεντρική και η Βόρειος Αλβανία δεν έπαθε τίποτα το σημαντικό.
Βουλγαρικές ωμότητες
Οι Βούλγαροι, το επίσημο κράτος, ο στρατός και οι πολίτες έκαναν ό,τι μπορούσαν για να ελαττώσουν τον ελληνικό πληθυσμό. Σφαγές, δολοφονίες, κρεμάλες, συστηματική πείνα, σκηνοθετούσαν επαναστάσεις και σκότωναν. Σκότωναν σε όλες τις πόλεις της κατεχόμενης ζώνης, με κάθε τρόπο και με κάθε μέσον […] Τραγική ήταν η κατάσταση στη βουλγαρική ζώνη κατοχής. Περισσότεροι από το ένα τρίτο του πληθυσμού έφυγε από την περιοχή αυτή για να έλθει στην υπόλοιπη Ελλάδα όπου πέθαιναν οι άνθρωποι στους δρόμους. Κι αυτό –δηλαδή να έρχονται σε γερμανοκρατούμενο τμήμα– εθεωρείτο τότε διαφυγή από τις βουλγαρικές θηριωδίες.
βιβλιοθηκη herrk 