Καστοριάδης – Κονδύλης

Απ’ όσο ξέρω, στη βιβλιογραφία δεν έχει γίνει ακόμα κάποια σύγκριση.

Παρακάτω δεν δίνονται απαντήσεις αλλά τίθενται κάποια προκαταρκτικά ερωτήματα:

Αφού εκ πρώτης όψεως πρόκειται για δύο διαφορετικούς στοχαστές, Ποια είναι η απορία που ωθεί κάποιον να τους συσχετίσει; ( Ερώτημα συναφές: Σε τι σημεία του έργου τους μπορεί να γίνει αυτή η σύγκριση; )

Το έργο του Καστοριάδη διαφοροποιείτο σημαντικά με την εξέλιξή του. Αντίθετα στον Κονδύλη έχουμε μία διαδοχή θεματολογίας μάλλον παρά διαφοροποιήσεις. Πρόκειται εδώ για υποθέσεις – εάν αληθεύουν, Ποια καστοριαδική περίοδο εξετάζουμε;

20 thoughts on “Καστοριάδης – Κονδύλης

  1. Ἂν δὲν ἔχει γίνει κάποια σύγκριση, 16-7 χρόνια μετὰ τὴν ἀπώλειά τους εἶναι παράξενο. Λὲς καὶ ἦταν πολλοὶ οἱ γνωστοὶ στὸ ἐξωτερικὸ Νεοέλληνες φιλόσοφοι. Γιὰ τὸν Κ.Κ. ἔχουν βγεῖ ἀρκετὰ βιβλία στὴν Ἑλλάδα, ἐνῶ γιὰ τὸν Π.Κ. ἔχουν ἀρκεστεῖ σὲ ἀρκετὰ ἄρθρα μέν, 1-2 βιβλία δέ. Μᾶλλον εἶναι θέμα γούστου, νὰ ἀρέσουν σὲ κάποιον καὶ τῶν δυὸ οἱ ὀπτικὲς καὶ τὸ στὺλ γραφῆς – καὶ φαίνεται ὅτι σπανίζει αὐτό.
    Ἀλλά, μιὰ πρόχειρη ματιὰ ἀρκεῖ γιὰ νὰ δεῖ κανεὶς ὅτι ἀναφέρθηκαν σὲ πλῆθος ἀπὸ ἴδια θέματα, ἄλλο ἂν ὁ ἕνας ἐνδιαφερόταν γιὰ τὴν ἰσχὺ καὶ τὶς ἀξίες ἐνῶ ὁ ἄλλος γιὰ τὴν αὐτονομία. Π.χ. μὲ τὸν Μὰρξ ὁ Κ.Κ. ἀσχολεῖται συνέχεια, ἐνῶ ὁ Π.Κ. ἔχει γράψει ἐκτενὲς ἄρθρο-βιβλιαράκι καὶ γιὰ τὸ Ἀνατολικὸ Ζήτημα, καὶ στὸ «Πολιτικὸ καὶ ὁ Ἄνθρωπος» δὲν εἶναι λίγες οἱ φορὲς ποὺ τὸν ἀναφέρει. Τὸ ἴδιο μὲ τὸν Βέμπερ.
    Ἀπὸ τὰ ὅσα κυκλοφοροῦν (http://protagma.files.wordpress.com/2010/10/cf80ceb5cf81ceb9ceb5cebacf84ceb9cebaceae-ceb4ceb7cebccebfcebacf81ceb1cf84ceafceb1-cebaceb1cf83cf84cebfcf81ceb9ceacceb4ceb7cf82.pdf, σσ. 5-10) οἱ ὑπερασπιστές του λένε ὅτι ἡ δεύτερη φάση του ξεκινᾶ ἀπὸ τὰ τέλη τοῦ ’50, δηλαδὴ δὲν πρόκειται γιὰ ἀργοπορημένη ἀλλαγή, ἀλλὰ κι ὅτι πρόκειται γιὰ προσθήκη. Ἐπιπλέον, ὅτι ἀκολουθοῦν τὴ Λούξεμπουργκ, ἄρα… Ἐνῶ συμβαίνει τὸ ἴδιο μὲ τὴν ψυχανάλυση (ἦταν ὁπαδός της ἀπὸ τὸ ‘40). Καὶ φαίνεται νὰ ἔχουν δίκαιο, ἂν δὲν συγκρίνουν τὸν Κ.Κ. ποὺ γράφεται στὸ ΚΚΕ μὲ τὸν μεταγενέστερο. Ἐγὼ θὰ ἔβλεπα τὴ σημαντικότερη ἀλλαγὴ ποὺ γίνεται ἀναφορικὰ μὲ τὸ ἐνδιαφέρον του Κ.Κ. γιὰ τὴν ἀρχαία Ἑλλάδα, ποὺ καὶ πάλι ἐμπλουτίζει τὴν προγενέστερη ἐνασχόληση μὲ τὴν αὐτονομία, καὶ γι’ αὐτὸ ἔχει κατασταλάξει καὶ εἶναι ἐνδιαφέρουσα περίοδος, ὄχι ὅτι ἡ ἐξέταση τῆς διαμορφωτικῆς περιόδου δὲν θὰ εἶχε ἐνδιαφέρον.
    Τί ἐνδιαφέρει καθένα εἶναι ὑποκειμενικό, ἀλλὰ ὁ ἐμπλουτισμὸς τῆς «αὐτονομίας» μὲ τὴν Ἀρχαιότητα (μέσα-τέλη τοῦ ’70; ) νομίζω ὅτι ὁλοκληρώνει τὴ συλλογιστική του. Ὁ Π.Κ. ἅπαξ καὶ διαμόρφωσε τὴν ἀντίληψη γιὰ τὴν ἰσχύ, τὴν οὐτοπία κ.λπ, δὲν ἄλλαξε ἀπὸ πλευρᾶς οὐσίας, ἀλλὰ μόνο θεματολογίας (π.χ. πολιτικὰ ζητήματα τὸ ’90, μετὰ ἡ κοινωνικὴ ὀντολογία)

  2. Ενδιαφερον λινκ φαίνεται, επιφυλλάσσομαι.

    Εδώ πάλι
    http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=964
    βλέπουμε πχ για την αλλοτρίωση ότι την ορίζει ως πιστός μαρξιστής, κάτι που δεν γίνεται μετά.
    Βεβαια μπορεί το δικό σου λινκ να θελει ν αποδειξει την αυτονομία και το δικό μου λινκ το μαρξισμό ως νήμα της σκεψης του ΚΚ.
    «Τί ἐνδιαφέρει καθένα εἶναι ὑποκειμενικό» – άλλα λεει ένας φίλος για το «Εγώ»!

  3. Ναί, τὴν ὁρίζει ὡς πιστὸς μαρξιστής, ἐνῶ τὸ ἄλλο κείμενο εἶναι τοῦ ’80 καὶ στὸ μεσοδιάστημα φαίνεται ὅτι ξεκαθάρισε.
    Ἔ, πῶς δὲν εἶναι ὑποκειμενικό, ἀφοῦ κάνει κανεὶς ἐπιλογὴ τοῦ αντικειμένου τὸ ὁποῖο θὰ μελετήσει;
    Βασικά, πρέπει νὰ βρῶ ἐκεῖνο τὸ απόσπασμα τοῦ ΠΚ στὸ ὁποῖο λέει ὅτι ἡ εἰκόνα τοῦ ἐγὼ ποὺ ἔχει τὸ ἐγὼ συγχωνεύεται μὲ τὴν εἰκόνα τῶν ἄλλων γιὰ τὸ ἐγώ – ἐκτὸς κι ἂν τὸ δημιούργησα ἐγώ.

  4. Υποκειμενική επιλογη, ναι, αλλά προϊον καποιας απόφασης ( μηπως τελικά ο ντεσιζιονισμός εισάγει το καθαρο εγώ από το παράθυρο; [ακατεργαστη απορία] )

    Διαβασα το κειμενο Μαλλιαρη στο λινκ που εδωσες. Καλογραμμενο και θεμελιωδες.

    Κι εμενα κατι μου θυμίζει η συγχώνευση εκτός αν το άκουσα απο σένα ;-)

  5. Τελικὰ ὑπάρχει στὴ σελίδα 84. Τώρα κόλλησα ἐκεῖ ποὺ ὁ Μ. ψειρίζει στὸν Φωτόπουλο τὸ τί θὰ γίνεται μὲ τὶς ἔξτρα ὧρες ἐργασίας ποὺ θὰ δικαιολογοῦν τὴν ἀπόκτηση μὴ βασικῶν ἀγαθῶν.
    Ἔ, ἡ ἀπόφαση εἶναι «σημεῖο ἀποκρυστάλλωσης ἢ ὁρατὴ σύνοψη μιᾶς μακρᾶς καὶ περίπλοκης προϊστορίας» καὶ τὸ Ἐγὼ μιὰ «σκιά», ἢ νοούμενο ὡς ὑπαρξιακὰ (ὁρμές, λόγος κ.λπ.) κι ὄχι ὡς ἱεραρχία στὴν κορυφὴ τῆς ὁποίας βρίσκεται ὁ λόγος

    • Στο οποίο βρίσκουμε λινκ που παραθετει αποσπασματα από την «Ουγγρικη Επανασταση» http://omadeon.wordpress.com/2008/03/19/logic-of-kastoriadis/
      όπου και ένα άμεσα ενδιαφέρον:

      «Τι θα μπορούσε να είναι το «μη-αυθόρμητο» στο οποίο αντιτάσσουμε το αυθόρμητο; Θα ήταν η «συνείδηση»; Αλλά ποιός τολμάει να πει οτι οι ούγγροι εργάτες, π.χ. ήταν μη-συνειδητοί; Με ποια έννοια; Ήταν υπνοβάτες, βρίσκονταν κάτω από την επίδραση του L.S.D. ; Η μήπως θα ήθελε να πει κανείς ότι δεν ήταν «αρκετά» σύνειδητοί η όχι συνειδητοί «με το σωστό τρόπο»; Αλλά τι είναι «αρκετή» συνείδηση, ποιός είναι ο «σωστός τρόπος» να είναι κανείς συνειδητός;»

      • αὐθόρμητοι εἶναι καὶ οἱ Ταλιμπὰν μὲ τὶς βόμβες κατὰ τὸν Κ.Κ., ἄλλο αὐτὸ κι ἄλλο ἡ «συνείδηση». Ἂν κατάλαβα καλὰ τὴν ΦΘΚ, θέλει τὸ συνειδητὸ νὰ κυριαρχεῖ καὶ νὰ ἐπικυρώνει ἢ νὰ ἀπορρίπτει στοχαστικὰ ὅσα προτάσσει τὸ ἀσυνείδητο, ἀλλὰ ψάχνω γιὰ μιὰ καστοριαδικὴ ἀναφορὰ στὴ σχέση αὐθόρμητου-ἀσυνείδητου

  6. Οχι ακριβώς. Αυτός ίσως είναι ο εκχυδαϊσμένος καστοριαδισμός που κυκλοφορεί . Ο ΚΚ αντιμάχεται το λόγο του άλλου ως ενάντιο στο συνειδητο ΚΑΙ στο ασυνείδητο μας. Δεν λεει ότι μπορεί να εξαλειφθεί ή να τιθασευθεί το ασυνείδητο.

    • «..οὔτε τὴν κατάργηση τῶν ἐνοργμήσεων, οὔτε τὴν ἐξαφάνιση ἢ τὴν ἀπορρόφηση του ἀσυνειδήτου, ἀλλὰ τὴν ἀντικατ΄’αστασή τους ὡς ἀρχῶν λήψης ἀποφάσεων….Ἡ αὐτονομία εἶναι ἡ κυριαρχία τοῦ συνειδητοῦ πάνω στὸ ἀσυνείδητο…ὁ νόμος μου αντιτιθέμενος στὴ ρύθμιση ἀπὸ τὸ ἀσυνείδητο ποὺ εἶναι ἕνας νόμος ἄλλος, ὁ νόμος τοῦ ἄλλου μέσα μου [ποιὸ εἶναι τὸ «μέσα»; τὸ συνειδητὸ ἢ τὸ ἀσυνείδητο; ]…Ἡ ρύθμιση ἀπὸ τὸ ἀσυνείδητο εἶναι ὁ νόμος τοῦ ἀλλου…Γιὰ ποιὸν ἄλλον πρόκειται; ὄχι γιὰ ἕνα ἄγνωστο «ἄλλο Ἐγὼ» ἀλλὰ γιὰ ἕναν ἄλλο μέσα μου….Τὸ ἀσυνείδητο εἶναι ὁ λόγος τοῦ ἄλλου…
      [ἄρα ἀσυνείδητο= λόγος τοῦ ἄλλου; Καὶ «ἡ ρύθμιση ἀπὸ τὸ ἀσυνείδητο»= λόγος τοῦ ἄλλου; Καὶ ἡ «ψυχή»; ]

      «…Τι εἶναι ὁ λόγος μου; ἕνας λόγος ποὺ ἀρνήθηκε τὸν λόγο τοῦ Ἄλλου…ὄχι κατ’ ἀνάγκη στὸ περιεχόμενό του ἀλλὰ ὡς λόγο τοῦ Ἄλλου…διασαφηνίζοντας τόσο τὴν προέλευη ὅσο καὶ τὸ νόημα αὐτοῦ τοῦ λόγου, τὸν ἀρνήθηκε ἢ τὸν ἀποδέχτηκε ἐν ἐπιγνώσει»
      (κι ὅλα αὐτα δυναμικῶς νοούμενα, γιατὶ δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρξει «ἕνα μιὰ γιὰ πάντα καθαρὸ Ἐγώ»

      σωστά;

      • Πράγματι, έτσι ξεκινά. Το μετριάζει/αλλάζει όμως στη σ. 152.

        Ερμηνευω τα λεγομενα του ΚΚ ως εξής: ασυνείδητο = λόγος του αλλου + δικές μου ενορμήσεις. Αυτονομία = εκτοπισμός / συνειδητοποίηση, ως τέτοιου, του λόγου του άλλου

Αφήστε απάντηση στον/στην ♣ nigromontanus Ακύρωση απάντησης